Zaterdag 15 maart 2025. Tijd: 10.34 uur.
Een nieuw middel in de strijd tegen personeelstekorten in de zorg? Dat zou weleens een succesvol nieuw initiatief van CWZ kunnen zijn: patiënten zelf zorghandelingen leren. CWZ trainde al meer dan 100 mensen.
De handelingen worden aangeleerd door verpleegkundig veiligheidsinstructeurs van CWZ, op de afdeling Zelfzorg Thuis. Zij trainen sinds mei 2024 patiënten in hun naasten. Het doel was om medewerkers van ziekenhuizen, wijkverpleging en andere zorgprofessionals te ontlasten. Want die zouden anders de handelingen moeten uitvoeren.
En CWZ is nog veel meer van plan: ze ontwikkelen steeds meer scholingen, dus trainen patiënten in steeds meer zorghandelingen. Momenteel staat de teller op 10, onder andere:
Zoals gezegd, zijn de scholingen een groot succes. En dan gaat het om serieuze handelingen, zoals medicatie vervangen bij een draagbaar infuus. Normaal gesproken is daar wijkverpleging voor nodig. Nu hoeven zij alleen achterwacht te zijn, nadat ze enkele keren nog meekijken en vragen beantwoorden. Dat scheelt heel veel huisbezoeken en dus uren, die ze aan andere zorgvragen kunnen besteden.
Natuurlijk kwam dit succes niet zonder slag of stoot. Want al die handelingen zijn voor verpleegkundigen routine. Maar hoe breng je die op een begrijpelijke wijze over aan patiënten? Daar is een specifieke aanpak voor nodig, die weer heel anders is dan dezelfde handeling uitleggen aan een collega met een medische achtergrond.
Daarnaast is de thuisomgeving heel anders dan die in het ziekenhuis. Daar is alles immers steriel en ingericht op de handelingen. Maar bij iemand thuis? Daar is alles natuurlijk minder schoon. Bovendien lopen er vaak huisdieren. Daarom is de thuisomgeving steriel maken ook een onderdeel van de trainingen.
Ook vraagt de handeling zelf om andere aandachtspunten wanneer die thuis gedaan wordt. Een infuus moet bijvoorbeeld beter vastzitten, omdat patiënten thuis meer bewegen dan in het ziekenhuis.
Inmiddels heeft CWZ er veel ervaring mee. Op basis van alle ervaringen hebben zij hun trainingen verfijnd en verbeterd. Met mooie resultaten, dus. Daarbij werkten ze veel samen met thuiszorg. Die heeft immers veel ervaring met de thuisomgeving. Ook hun inzichten worden meegenomen in de scholingen.
Voor patiënten heeft het ook veel voordelen om thuis zelf handelingen uit te voeren. Thuis is en blijft voor veruit de meesten de beste plek om te herstellen.
Aan de andere kant moeten patiënten ook beseffen dat die handelingen energie kosten, waardoor ze zich juist zieker of vermoeider kunnen voelen. Dat kan leiden tot onzekerheid en minder vertrouwen dat ze een zorghandeling zelf kunnen. Ze moeten dus een goede balans vinden. Dan helpt het dat er vooral in het begin een wijkverpleegkundige bij is die coacht, motiveert en vragen beantwoordt.
Maar als patiënten eenmaal die balans gevonden hebben? Dan zijn ze er vooral heel blij mee. Niet alleen hebben ze meer regie over hun leven en zijn ze onafhankelijker, het geeft ze ook trots dat ze die zorghandelingen zelf doen.
Auteur: redactie